Wielcy mieszkańcy Szprotawy

Heinrich Robert Goeppert



Uznawany za twórcę paleobotaniki, dyrektor i założyciel wrocławskiego ogrodu botanicznego. Urodził się 25 lipca 1800 roku w Szprotawie (Sprottau). Pierwsze lata nauki spędził w Szprotawie i Nysie. Od 1821r. studiował medycynę we Wrocławiu i Berlinie.

W 1826 r. osiadł we Wrocławiu i pracował jako lekarz. W 1827 r. habilitował się na docenta medycyny i botaniki. W roku 1831 został profesorem i konserwatorem ogrodu botanicznego. Profesurę z botaniki uzyskał w roku 1839. W 1852 r. został dyrektorem. Jego prace naukowe dotyczyły głównie świata roślin. Jego wybitne osiągnięcia dały mu światowy rozgłos, uznaje się go za twórcę światowej paleobotaniki. Zmarł w roku 1884 we Wrocławiu.

Heinrich Rudolf Konstantyn Laube



Urodził się 18 września 1806 roku jako jeden z trzech synów szprotawskiego mistrza murarskiego, poeta, dyrektor Teatru Narodowego w Wiedniu. Początkowo kształcił się w tutejszej szkole ewangelickiej, potem w gimnazjum w Głogowie i Świdnicy, w 1826 studiował teologię na uniwersytecie w Halle i Wrocławiu. Krótki czas był nauczycielem domowym w 1832 przybywa do Lipska, aby poświęcić się pisarstwu.

Po powrocie z podróży po Włoszech w 1834 został wydalony z Saksonii i aresztowany na 9 miesięcy w Berlinie za swoje wolnościowe „młodoniemieckie dążenia”. W 1836 ożenił się z wdową po profesorze z Lipska – Haenel. W 1839 wyruszył do Belgii, Francji, Algierii, powracając znów do Lipska. W 1848 został członkiem Zgromadzenia Narodowego we Frankfurcie nad Menem, w latach 1849 – 67 działał jako dyrektor artystyczny Teatru Narodowego w Wiedniu, a w 1869 jako dyrektor teatru miejskiego w Lipsku.

Pracę w teatrze lipskim porzucił w roku 1871, powraca znów do Wiednia, gdzie przyjmuje funkcje dyrektora teatru miejskiego, którym zarządza z krótką przerwą do 1880. Jego opublikowane prace Zbiór pism (16 tomów) i Prace Dramatyczne (13 tomów) zawierały powieści, nowele, zdjęcia z podróży, charakterystyki, dramaty, jak i też wypracowania na temat historii literatury. O swoim mieście, którego nigdy nie zapomniał napisał w 1 części swoich Wspomnień i przede wszystkim w Schatten Wilhelm (idylla o starej Szprotawie), jest to powieść autobiograficzna opisująca życie codzienne, jakie toczyło się w ówczesnej Szprotawie. Laube powraca w niej do lat swojej młodości, wspomina swój młodzieńczy bunt (jako najstarszy

z synów miał według rodzinnej tradycji zostać murarzem) oraz przełomowe wydarzenie w swoim życiu - przyjazd do Szprotawy wędrownej trupy teatralnej Butenopscha (1815 r.), który zrobił na nim ogromne wrażenie, jak sam napisał: Romantyka teatru tak mną wtedy zawładnęła, że nie było już odwrotu od postanowienia: murarzem nigdy nie będę. Nigdy jednak tej powieści nie dokończył, zmarł 1 sierpnia 1884 roku. Innym wielkim dziełem, jakie napisał jest zapomniany dziś dramat Polacy (org. Polen). Inspiracją

 do napisania Polaków były wydarzenia Powstania Listopadowego. Laube wykorzystał relacje świadków - powstańców przybyłych na emigrację do Saksonii. Był gorącym zwolennikiem polskich dążeń niepodległościowych i entuzjastą powstania. Przy jego domu rodzinnym miasto w roku 1885 odsłoniło płytę pamiątkową (Rynek 19). W miejscu, w którym po raz pierwszy brał udział w przedstawieniu teatralnym, postawiono pomnik, odsłonięty 18 września 1895. Na jego cześć nazwano most na rzece Szprotawie Laubebrucke, obecna ulica Traugutta. W ratuszu znajdowała się ekspozycja Laubego – dyplomy, adresy, prace.

Felix Matuszkiewicz



Urodzony 11 stycznia 1885 r. w Szprotawie (Sprottau). Od 1903 studiował prawo na uniwersytetach w Heidelbergu, Lipsku, Greifswaldzie i Wrocławiu. Pierwszy egzamin prawniczy zdał w roku 1906, a w 1912 r. w Berlinie tzw. duży państwowy egzamin.

 W międzyczasie został we Wrocławiu promowany na doktora prawa, na podstawie pracy Średniowieczne prawo w Księstwie Głogowskim. W 1908 r., mając 23 lata, wydał obszerne dzieło pt. Historia miasta Szprotawa (Geschichte der Stadt Sprottau) obejmującą okres czasu od 1260 do 1908 roku. W przygotowaniu książki pomogła mu praca w miejskim archiwum. Następnie ukazują się „Gaststatten in Sprottau” (Szprotawskie gościńce), a także praca wspólna z Georgiem Stellerem pt. „Unsere Sagan – Sprottauer Heimat” (Nasza żagańsko – szprotawska ojczyzna).

W 1912 r. osiadł w Szprotawie jako adwokat i notariusz. Zajmował się też mozolnym uporządkowywaniem szprotawkiego archiwum.
 23 czerwca 1928 r. otwarto miejskie Muzeum Ziemi Szprotawskiej i Laubego, które urządził Mauszkiewicz. Mimo czasochłonnej pracy jako adwokat, nadal badał dzieje miasta i okolicy. Już w 1922 r. wojewoda śląski mianował go opiekunem zabytków w powiecie szprotawskim. Towarzystwo Historii Śląskiej powierzyło mu szefostwo koła w Szprotawie. W 1936 r. przejął niepaństwowe archiwum dla powiatu szprotawskiego.

 Po zakończeniu II wojny światowej jako politycznie nieobciążony (do 1933 r. był szefem szprotawskiego koła niemieckiej partii centrum) natychmiast znalazł zatrudnienie w okupacyjnym urzędzie amerykańskim jako sędzia. Zawód sędziego nie odpowiadał mu, tak, więc próbował ponownie otworzyć biuro adwokackie. Matuszkiewicz bardzo często występował na łamach prasy lokalnej i regionalnej. Dużo czasu spędzał w archiwach i bibliotekach. W jednym z listów do G. Stellera napisał: ”Ostatnio zrobiłem spis planowanych prac o Szprotawie i jej wsiach; w międzyczasie nazbierało się tego ponad 100! Ciągle przychodzi mi do głowy cos nowego, nawet wtedy, gdy wcześniejsze pomysły nie zostały jeszcze przelane na papier.

Będąc już w wieku 70 lat, z powodu ciężkich dolegliwości chorobowych, przeszedł na emeryturę. Niestety nie dane mu było długo wypoczywać w Neustadt nad Dunajem. Zamierzał napisać jeszcze wiele prac o historii ziemi szprotawskiej. Śmierć zabrała mu jednak przedwcześnie pióro z ręki. Jako człowiek był zawsze pomocny i godny zaufania.Wiedza Matuszkiewicza na temat Szprotawy i okolic musiała być ogromna. W jego pracach zauważamy rzetelność i obiektywizm. Nie pomija lub nie zniekształca kwestii słowiansko – polskich, co czyniło i czyni wielu niemieckich pisarzy. Śmierć Matuszkiewicza oznaczała wielką stratę dla szprotawskiego piśmiennictwa historycznego. Bez wątpienia był on największym szprotawskim historykiem i czołową postacią społeczno – kulturalną w dziejach miasta. Publikacje Matuszkiewicza w znacznym stopniu przyczyniły się do wzrostu prestiżu powiatu szprotawskiego.

Krzysztof Prejbisz



Znany także pod nazwiskiem Christophorus Preibisius, urodził się w 1580 roku w Szprotawie, gdzie ukończył gimnazjum klasyczne. Następnie opuścił miasto, aby studiować prawo i filozofię.

Dzięki nieprzeciętnemu umysłowi zrobił europejską karierę (jako pierwszy szprotawianin) i zyskał sławę jednego z najznakomitszych uczonych XVII wieku. Był jednym z najznamienitszych profesorów akademickich swojej epoki. Uwieńczeniem naukowej kariery K. Prejbisza było stanowisko rektora uniwersytetu w Lipsku. Zmarł w roku 1651.